جستجو در تالارهای گفتگو

بايوس ، نرم افزاري است که شامل گرداننده هاي مختلفي است که که رابط بين سخت افزار و سيستم عامل هستند يعني بايوس نرم افزاري است که همه آن از روي ديسک بارگذاري نمي شود بلکه قسمتي از آن ، قبلا بر روي چيپهاي موجود در سيستم يا برروي کارتهاي وفق دهنده نصب شده اند. بايوس در سيستم به سه صورت وجود دارد: ROM BIOS نصب شده بر روي مادر برد. بايوس نصب شده بر روي کارتهاي وفق دهنده (همانند کارت ويدئويي) بارگذاري شده از ديسک(گرداننده ها) چون بايوس مادربرد مقدمات لازم را براي گردادننده ها و نرم افزارها ي مورد نياز فراهم ميکند ، اکثرا به صورت سخت افزاري که شامل يک چيپ ROM مي باشدموجوداست.سالهاي پيش هنگامي که سيستم عامل DOS بر روي سيستم اجرا ميشد خود به تنهائي کافي بود و گرداننده اي مورد نياز نداشت . بايوس مادربرد به طور عادي شامل گرداننده هايي است که براي يک سيستم پايه همانند صفحه کليد، فلاپي درايو، هارد ديسک ، پورتهاي سريال و موازي و غيره ... است.به جاي اينکه براي دستکاههاي جديد لازم باشد که بايوس مادربرد را ارتقاء دهيد، يک نسخه از گرداننده آن را بر روي سيستم عامل خود نصب مي نمائيد تا سيستم عامل پيکربندي لازم را در هنگام بوت شدن سيستم را براي استفاده ار آن دستگاه انجام دهد ، براي مثال مي توانيم CD,PRINTER,SCANER,ROM ،گرداننده هاي PC CARD را نام برد.چون اين دستگاهها لازم نيستند که در هنگام راه اندازي سيستم فعال باشند ، سيستم ابتدا از هارد ديسک راه اندازي مي شود وسپس گرداننده هاي آنرا بار گذاري مي نمايد.البته بعضي از دستگاهها لازم است که در طول راه اندازي سيستم عامل فعال باشند ، اما اين امر چگونه امکان پذير است مثلا قبل از آنکه گرداننده کارت ويدئويي از ROMBIOSو يا از روي هارد ديسک فراخواني شود شما چگونه مي توانيد اطلاعات را بر روي مانيتور ببينيد يک جواب اين است که در ROM تمام گرداننده هاي کارت گرافيکي وجود داشته باشد اما اين کار غير ممکن نيست زيرا کارتهاي بسيار متنوعي وجو دارد که هر کدام گرداننده مربوط به خود را داراست که اين خود باعث مي شود صدها نوع ROM مادربرد به وجود آيد که هر کدام مربوط به يک کارت گرافيکي مي باشد Plug-and-Play BIOS عموما نصب و پیکربندی دستگاهها بر روی یک PC کار مشکلی است،در طول نصب کاربر با مسئله جدیدی روبرو است،این که باید پورت I/O وکانال DMA را انتخاب کند.در گذشته کاربران مجبور بودند که جامپرها و سوئیچ های بر روی کارت را برای کنترل تنظیمات تغییر دهند،که لازمه این کار شناخت منابع استفاده شده بر روی سیستم است،سپس تنظیم کردن منابعی که با دستگاههای موجود بر روی سیستم تضاد و ناسازگاری نداشته باشند.تکنولوژی pnp برای جلوگیری از این مشکلات و فراهم ساختن توانائیهایی برای کاربران در توسعه PCهای آنان می باشد. با استفاده از این تکنولوژی کاربران کارت مورد نظر را در سیستم جا می زنند و سیستم به طور اتوماتیک بهترین پیکربندی را انجام می دهد. pnp از سه جزء مهم تشکیل شده است : Plug-and-Play BIOS سیستم توسعه یافته پیکربندی داده ها(ESCD ) سیستم عامل Plug-and-Play بایوس pnp شروع به پیکربندی کارت pnp در طول پردازش راه اندازی سیستم می کند.اگر کارت قبلا نصب شده باشد بایوس اطلاعات را از ESCD می خواند وکارت را مقدار دهی اولیه می کند و سیستم را راه اندازی می کند. در طول نصب یک کارت pnp جدید،بایوس برای تعیین اینکه کدام منابع استفاده نشده اند و برای اضافه کردن کارت لازم هستند به ESCD مراجعه می نماید. اگر بایوس بتواند منابع لازم را پیدا کند،کارت را پیکربندی می کند و در غیر این صورت روالهای Plug-and-Play در سیستم عامل کار پیکربندی را کامل می کنند. در طول روال پیکربندی رجیسترهای Flash BIOS بر روی کارت و همچنین ESCD توسط داده های جدید پیکربندی به روز رسانی می شوند مادربرد بایوس همه مادربردها شامل یک چیپ مخصوص هستند که بر روی آن نرم افزاری قرار دارد که BIOS یا ROM BIOS نامیده می شود . این چیپ ROM شامل برنامه های راه اندازی و گرداننده هایی است که در هنگام راه اندازی سیستم مورد نیاز است و یک واسطه به سخت افزار پایه سیستم است.اغلب به CMOSRAM حافظه پاک نشدنی NVRAM(Non-Volatile) نیز می گویند چون با یک میلینیوم آمپر فعال می شود و تا هنگامی که باطری لیتیوم فعال باشد داده ها باقی می مانند.BIOS مجموعه ای از برنامه هایی است که در یک یا چند چیپ ذخیره شده است،که در طول راه اندازی سیستم این مجموعه از برنامه ها قبل از هر برنامه ای حتی سیستم عامل بار گذاری می شوند. BIOS در اکثر سیستم های PC شامل چهار تابع است : 1- POST(PowerSelf On Test) :این برنامه پردازنده،حافظه،چیپستها،وفق دهنده ویدئویی،دیسک کنترلر،گرداننده های دیسکی،صفحه کلید و... را تست می کند. 2-Blos Setup :برنامه ای است که در طول اجرای برنامه POST با فشار دادن کلید خاصی فعال می شود و به شما اجازه می دهد مادربرد را پیکربندی کنید و تنظیم پارامترهایی همانند ساعت و تاریخ وپسورد و... را انجام دهید. در سیستمهای 286 و 386 برنامه Setup در ROM آنها وجود ندارد و لازم است که شما سیستم را توسط دیسک مخصوص Setup راه اندازی نمائید. 3-Boot Strap (بارگذار کننده یا لودر):سیستم را برای پیدا کردن سیستم Boot جستجو می کند. 4-BIOS: که مجموعه ای از گرداننده هایی است که واسط بین سخت افزار و نرم افزار است آشنايي با عملکرد بایوس در هنگام راه اندازی سیستم اگر هنگام روشن نمودن رایانه به نوشته های روی صفحه نمایش دقت کرده باشید حتمأ نام BIOS به چشمتان خورده است بایوس معمولی ترین نوع حافظه فلاش است حافظه فلش حافظه هایی هستند که اطلاعات داخل آنها با قطع منبع تغذیه الکترونیکی از بین نمی رود بایوس برگرفته از حرف اول کلماتی به معنای (( سیستم ورودی و خروجی مقدماتی )) است . بایوس چند وظیفه متفاوت دارد که مهمترین آنها بارگذاری سیستم عامل است . هنگامی که شما رایانه خود را روشن می کنید و ریز پردازنده ، قصد اجرای اولین دستور عمل را دارد ، این دستور عمل را باید از جایی در یافت کند . اما نمی تواند آنها را مستقیمأ از سیستم عامل دریافت کند . زیرا سیستم عامل بر روی دیسک سخت قرار دارد و CPU نمی تواند بدون هیچ دستور عملی به آن دسترسی پیدا کند . يکی از وظایف بایوس ارسال این دستور عمل ها ی مقدماتی به CPU است . هنگامی که رایانه را روشن می کنید بایوس کارهای زير را به ترتیب انجام می دهد : 1- بررسی COMS برای تنظیمات سیستم ( بعد از روشن نمودن رایانه هنگامی که با فرشدن کلید Del يا دکمه های دیگر وارد محیط Setup می شوید وتنظیمات اساسی سیستم را انجام می دهید اين تنظیمات در COMS که يک تراشه روی مادر بورد است ذخیره می شود . ) 2- بار گذاری راه اندازهای دستگاه ها وگرداننده های وقفه های سیستم . 3- آماده سازی ثبات ها و مدیریت تغذیه (لازم به توضیح است که ثبات ها حافظه های بسیار کوچک وسریعی هستند که در داخل CPU قرار دارند و CPU به طور مستقیم به آنها دسترسی دارد ) 4- انجام آزمايش خودکار سخت افزار ها و نمایش تنظیمات سیستم 5- یافتن دستگاه راه انداز و به کار انداختن آنها همان طور که گفته شد ، اولین چیزهایی که بعد از روشن نمودن رایانه مشاهده می کنیم ناشی از اعمال بایوس است که هریک مفاهیم خاصی دارند . مثل مقدار حافظه موجود بر روی سیستم ، مدل و نوع کارت گرافیکی و مادر بورد ، سرعت CPU ، نوع دیسک سخت و ..... گرداننده های وقفه ها ، قطعات نرم افزاری کوچکی هستند که مانند یک مترجم بین قطعات سخت افزاری وسیستم عامل عمل میکنند. راه اندازهای دستگاه ها نیز قطعات نرم افزاری دیگری هستند که سخت افزار های پایه از قبیل صفحه کلید وماوس و دیسک های سخت و فلاپی درایو ها را شناسایی می کنند. بعد از بار گذاری این نرم افزارها و مقدار دهی اولیه به ثباتها ، بایوس به بررسی سالم بودن کارت گرافیکی می پردازد . اکثر کارت های گرافیکی يک بایوس کوچک مخصوص به خود دارند که حافظه و پردازنده روی کارت گرافیکی را اماده میکند .در غیر این صورت معمولا روی يک تراشه جداگانه روی مادر بورد ، اطلاعات مربوط به راه انداز کارت گرافیکی قرار دارد که بایوس اطلاعات موجود در آن را بارگذاری میکند . در قدم بعدی بایوس چک میکند که آیا شروع کار رایانه ناشی از روشن شدن رایانه است که به اصلاح به آن Cold boot گویند ویا ناشی از راه اندازی مجدد رایانه است . در صورت تشخیص راه اندازی مجدد بایوس از بقیه تست های اولیه صرف نظر می کند . در غیر این صورت بایوس از صحت سلامت RAM با انجام تست خواندن و نوشتن در هر نشانی حافظه اطمینان حاصل میکند . سپس درگاه های ps/2 يا USB را برای وجود صفحه کلید یا ماوس چک میکند . سپس گذرگاه های pclرا جستجو میکند ودر صورت يافتن این گذرگاه ها کارت های نصب شده بر روی آنها را بررسی میکند . در صورتی که بایوس در این روالها با خطایی مواجه شود ، با یک سری بوق یا نمایش پیغام ، کاربر را از وجود خطا آگاه میکند . خطاهای یافت شده در این بخش ، تقریبا همیشه سخت افزاری هستند . البته همیشه این خطا ها ناشی از خرابی نیست و گاهی ناشی از اتصال ناصحیح و گاهی از عدم وجود يک قطعه لازم الوجود مثل RAM است يا کارت گرافیک حکایت دارد . گاهی نیز از یک ناسازگاری لحظه ایی است که امکان دارد با یک راه اندازی مجدد ، مشکل رفع شود . اما همیشه باید خطاهای اعلام شده توسط بایوس را جدی گرفت . بعد از این مرحله بایوس به تقدم دستگاه های ذخیره سازی ، به منظور بوت کردن می پردازد ودر صورت عدم وجود یکی به سراغ دیگری میرود . به طور کلی مفهوم بوت کردن به بار گذاری و اجرای سیستم عامل باز میگردد . تعیین ترتیب دستگاه راه انداز و دیگر تنظیمات سیستم از طریق ورود به COMS Setup امکان پذیر است . البته تغییر ناشیانه این تنظیمات موجب می شود که دستگاه به درستی راه اندازی نشود . بایوس برای ذخیره سازی تغییرات تنظیمات ، از فناوری COMS استفاده میکند . با این فناوری ، يک باتری لیتیم کوچک ، توان کافی برای نگه داشتن تنظیمات شما برای چند سال دارد . در صورت قطع این منبع تغذیه کوچک يا تمام شدن عمرباتری تنظیمات شما از بین رفته وبه حالت پیش فرض کارخانه باز می گردد . با آمدن دستگاه ها واستاندارد های جدید ، گاهی بایوس خا نیاز به روز رسانی پیدا میکنند . چون نرم افزار بایوس در نوعی حافظه فقط خواندنی ذخیره شده است ، تغییر آن کمی سخت تر از به روز رسانی دیگر نرم افزار هاست . بنابراین باید تاریخ ونوع بایوس خود را هنگام راه اندازی سیستم بخوانید و با مراجعه به سایت شرکت سازنده نرم افزار مربوطه را در صورت وجود دریافت کنید و بعد از کپی کردن آن نرم افزار داخل فلاپی و راه اندازی سیستم توسط آن فلاپی ، عمل به روز رسانی را انجام دهید . برای انجام این کار باید خیلی مراقب باشید و توجه کنید نرم افزار مورد نظر شما دقیفا مربوط به نوع بایوس شما باشد و نه مدلهای دیگر آن . ودر غیر این صورت ممکن است بایوس و در نتیجه آن سیستم شما از کار بیفتد و بلا استفاده شود. تنظیمات بایوس ساختار بایوس شما ممكن است با ساختار بایوس ما فرق كند. با وجود این‏، آنچه در زیر می‏آید به محتویات یك بایوس جدید اشاره دارد. ما براساس گروه‏بندیهای مختلف بایوس خودمان‏، امكانات مختلف را شرح داده‏ایم‏. (بایوس ما ساخت شركت اینتل است‏.) صفحه اصلی‏. در این صفحه مقدماتی‏، عكسی از ساختمان سیستم خواهید دید: نگارش بایوس‏، نوع و سرعت پردازنده‏، گذرگاه (bus) سیستم و سرعت حافظه‏، مقدار حافظه نهانگاهی (cache)، و مقدار كل حافظه‏. واضح است كه این اعداد را نمی‏توانید تغییر بدهید مگر این كه به طور فیزیكی كامپیوتر خود را تغییر بدهید.‏ تنها تنظیمهایی كه در صفحه اصلی می‏توانید تغییر بدهید عبارتند از زبان‏، تاریخ، و ساعت‏. از كلیدهای Up و Down برای رسیدن به كادر مورد نظر خود بهره بگیرید، و اگر لازم باشد داده‏های جدیدی را وارد كنید كلید Enter را بزنید. با آن كه می‏توانید تاریخ و ساعت سیستم را در بایوس تغییر بدهید، می‏توانید این كار را به آسانی از طریق ویندوز نیز انجام بدهید.‏ ۱. پیكربندی وسایل جانبی .(PeripheralConfiguration) از این بخش برای فعال یا غیرفعال‏كردن درگاههای سریال و موازی‏، و همچنین تغییردادن تنظیمهای ویژه بهره بگیرید. به عنوان مثال‏، IRQ برای گزینه Serial PortA در بایوس ما روی IRQ4 میزان شده است‏. در سیستمهای داس‏، چهار درگاه ارتباطی سریال پشتیبانی شده است‏: COM1، COM2، COM3، .COM4 فقط دو IRQ، یعنی IRQ3 و IRQ4 برای آن چهار درگاه به منظور فعال‏كردن ارتباط بین وسایل مختلف و پردازنده قابل دستیابی است‏. وقتی یك وسیله جانبی جدید اضافه می‏كنید، ممكن است مجبور شوید كه مشخص كنید كدام IRQ را می‏تواند به كار بگیرد. فناوری Plug-and-Play معمولاً به طور خودكار این تنظیمها را میزان می‏كند، اما اگر مسئله‏ای به وجود بیاید، حال می‏دانید كه به كجای بایوس نگاه كنید.‏ ۲. پیكربندی دیسكرانها .(DriveConfiguration) اگر یك دیسك سخت جدید نصب كنید ممكن است لازم باشد كه اینجا را بررسی كنید تا اطمینان یابید كه تنظیمهای جدید مورد توجه قرار گرفته‏اند. به عنوان مثال‏، در بایوس ما، چند گزینه تنظیم‏كردنی برای پیكربندی ATA/IDE وجود دارد.‏ ATA یك مشخصه دیسك سخت است كه در آن كنترل‏كننده داده‏ها - تراشه‏ای برای ارتباط با وسایل جانبی - بر روی دیسك سخت قرار دارد.‏ ATA مبتنی بر فناوری IDE است‏.‏ در این بخش فهرستی از وسایل تشخیص‏داده‏شده و تشخیص‏داده‏نشده دیسكهای IDE نیز وجود دارد. وقتی بایوس به كار می‏افتد، حضور وسایل IDE نصب‏شده یا وصل‏شده را جستجو می‏كند. اگر حضور وسیله‏ای تشخیص داده شود، می‏توانید یك یا دو تنظیم را میزان كنید، اما اصلاح این تنظیمها روی كارآمدی دیسكرانهای IDE اثری نمی‏گذارد؛ كارآمدی دیسكران به وسیله برنامه‏های دستگاه‏ران (driver) دیسكران IDE و سیستم‏عامل شما كنترل می‏شود.‏ ۳. پیكربندی فلاپی .(FloppyConfiguration) اگر یك دیسكران فلاپی نصب كنید، ممكن است لازم باشد بعضی از گزینه‏های این بخش را تنظیم كنید. باید گزینه اندازه دیسكران به‏تازگی‏نصب‏شده خود، مثلاً یك دیسكران 2.88 مگابایتی 3.5 اینچی‏، را در اختیار داشته باشید. همچنین ممكن است قادر باشید كه خصوصیت حفاظت در برابر نوشتن این دیسكران را فعال یا غیرفعال كنید.‏ ۴. پیكربندی واقعه‏نگاری .(Event LogConfiguration) سیستم شما ممكن است حاوی یك واقعه‏نگار DMI باشد.‏ DMI سرواژه عبارت DesktopManagement Interface به معنی «رابط مدیریت میزكار» است‏.‏ DMI اصلاحات صورت‏گرفته بر روی یك سیستم‏، مانند نصب برنامه‏، را ردیابی می‏كند. این صفحه گزینه‏هایی برای فعال‏كردن و غیرفعال‏كردن واقعه‏نگار و همچنین تماشای محتویات فایل واقعه‏نگاری‏، پاك‏كردن آن‏، و علامت‏گذاری آن به عنوان خوانده‏شده در اختیار شما می‏گذارد.‏ ۵. پیكربندی .(USB Configuration) USB درگاههای USB ارتباطات سریعی را با وسایل جانبی‏ای چون موشها فراهم می‏سازند. استاندارد USB در حال حاضر در دو نگارش فراهم شده است‏: USB 1.1 (با سرعت ۱۲ مگابیت در ثانیه‏) و USB 2.0 (كه به Hi-SpeedUSB ) نیز مشهور است‏؛ با سرعت ۴۸۰ مگابیت در ثانیه‏). برای اطمینان‏یافتن از این كه نگارش درست USB براساس دستگاه‏رانهای نصب‏شده شما فعال شده است به این بخش نگاه كنید. اگر بایوس شما پشتیبانی از USB را فراهم نكند، لازم است پیش از خرید یك وسیله USB، آن را ارتقا دهید.‏ 6. تغذیه (power) : تنظیمهای مدیریت مصرف برق براساس استاندارد ACPI در اختیار شما قرار می‏گیرد.‏ ACPI سرواژه عبارت زیر است‏: AdvancedConfiguration andpower Interface تنظیمهای ACPI به شما امكان می‏دهند كه مقدار برق اختصاصی برای هر وسیله جانبی را مشخص كنید. اگر مورد استفاده نباشد، كامپیوتر می‏تواند برای ذخیره منابع سیستمی یك وسیله را خاموش كند. همچنین می‏توانید تنظیم after powerfailure را فعال یا غیرفعال كنید، كه مشخص‏كننده نحوه واكنش سیستم شما در زمان یك عیب برقی است‏.‏ همچون بعضی دیگر از تنظیمهای بایوس‏، تنظیمهای مدیریت مصرف برق به وسیله سیستم‏عامل شما بدون هیچ مسئله‏ای اداره می‏شود.‏ 7. بوت .(boot) گزینه‏های شما در اینجا شامل تعدادی تنظیم مربوط به بوت سیستم است‏.‏ تازه‏كاران در اینجا می‏توانند ترتیب بوت سیستم را برحسب دیسكرانهای ثابت و خارج‏شدنی مشخص كنند. همچنین می‏توانید خصوصیت بوت ساكت را در اینجا تنظیم كنید. افزون بر این‏، می‏توانید هشدارها در مورد قطعات سیستم‏، مانند دیسكرانها، صفحه‏كلید، و موش را فعال یا غیرفعال كنید. چنانچه اینها فعال باشند، اگر كامپیوتر چنین وسیله‏ای را تشخیص ندهد یك بوق بلند تولید خواهد كرد.‏ Boot Sqence : اگر این انتخاب بر روی تنظیمات پیش فرض خود باشد در آن صورت Bios در ابتدا تلاش می کند که سیستم را از درایو A راه اندازی کند اگر موفق نشد سپس به سراغ درایو C می رود. شما می توانید ترتیب دیگری را برای تلاش Bios هنگام راه اندازی سیستم انتخاب کنید.